İran’ın başkenti Tahran'da 13'Eylül'de “kıyafet kurallarına uymadığı” gerekçesiyle ‘ahlak polisi’ tarafından gözaltına alınarak hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ardından başlayan protestolar yeniden alevlendi. Sistan ve Belucistan Eyaleti'nin merkezi Zahidan'da İran rejimini protesto eden onlarca kişi öldü.

Resmi haber ajansı IRNA, bir karakol komiserinin de görevden alındığını duyurdu. Eyaletteki güvenlik konseyi, "silahlı muhalifleri" sorumlu tuttuğu olaylarda polisin de hatalı davrandığını belirterek, hukuki soruşturma yürütüleceğini ve ölenlerin yakınlarına tazminat ödeneceğini kaydetti.

Uluslararası insan hakları kuruluşları, ülkenin genelinin aksine nüfusun çoğunluğunu Sünni Müslümanlığı benimseyen Beluçların oluşturduğu şehirde meydana gelen olayda en az 66 kişinin öldüğünü açıklamıştı.

Başkent Tahran'da 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin 16 Eylül'de başı açık olduğu gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölümünün ardından alevlenen kitlesel protestolar, ülkenin diğer bölgelerinde olduğu gibi Afganistan ve Pakistan sınırındaki eyalette de yükseldi.

Zahidan'da 21 Ekim'de İran İslam Cumhuriyeti'nin en yetkilisi kişisi Ali Hamaney'i kastederek "Diktatöre ölüm" sloganıyla gösteri düzenleyenlerden 57'sinin tutuklandığı açıklanmıştı.

Tahran'daki Şii Müslüman dini liderlerden Ahmed Hatemi, ''Yargı, millete ihanet edip düşmanın değirmenine su taşıyan bu karışıklık çıkaranlarla öyle bir hesaplaşmalı ki diğerleri de karışıklık çıkarmaya yeltenmesin'' açıklamasında bulunarak Zahidan'daki protestocuların sertçe cezalandırılmasını istemişti.

DEVLET BİNALARI YAKILDI

Amini'nin ölümünün 40. gün anmalarının yapıldığı 26 Ekim'de, başta toprağa verildiği Kürdistan Eyaleti'ndeki Sakkız kenti olmak üzere, İran'ın 31 eyaletinin 18'inde gösteriler düzenlendi.

Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu Batı Azerbaycan Eyaleti kenti Mahabad'da göstericilerin bazı devlet binalarını ateşe verdiğini gösteren video kayıtları 27 Ekim akşamı sosyal medyada yayıldı.

MAHABAD'DA EN AZ 3 GÖSTERİCİ ÖLDÜ

Amini'nin anmasında güvenlik güçleriyle çıkan çatışma sırasında hayatını kaybeden İsmail Mevludi'nin (35) cenaze töreninin ardından meydana gelen olaylarda, en az üç gösterici öldü, çok sayıda gösterici yaralanarak hastaneye kaldırıldı.

Birleşmiş Milletler'in İran Özel Raportörü Javaid Rehman, göstericilere güvenlik güçlerinin ateş açtığı iddialarıyla ilgili kanıtların toplanması ve sorumluların tespiti için bağımsız bir heyet oluşturulması gerektiğini söyledi.

İnsan hakları kuruluşlarına göre, 6 haftadır devam eden gösterilerde ölenlerin sayısı 200'ü geçti ve ölümlere yenileri ekleniyor.

Öte yandan Sakkız, Divandere, Merivan, Kamyaran, Senendec, Cevanrud ve Revanser kentlerinde işçiler greve giderken, esnaf kepenk kapattı.

16 YAŞINDAKİ ŞAHKERAMİ ANILDI

Tahran Üniversitesi yakınında 20 Eylül akşamı düzenlenen gösteride kaybolan ve daha sonra öldüğü açıklanan 16 yaşındaki Nika Şahkerami'nin 40. gün anması da Luristan Eyaleti'nde yapılırken polis göz yaşartıcı gaz kullandı. Anmada kadınlar başını açıp kestikleri saç tutamlarını genç kızın mezarının üzerine bıraktı.

ISNA'nın haberine göre Tahran, Emul ve Melayir'de rejim yanlısı milis örgütü Besic üyelerine ateş açıldı ve en az ikisi hayatını kaybetti.

Tahran, Erdebil, Tebriz, Burucerd, Kirman, Şiraz ve Meşhed'deki gösterilerin kalabalık olduğu görülürken, muhafazakarların yoğun olduğu Kum ve Yezd kentlerinde de gösteriler düzenlenmesi dikkat çekti.